Muse.gr - Global Music
Γεώργιος Α. Πατρώνας: Τροπικὴ ἀνάλυση στὰ Κεκραγάρια τοῦ Ἰακώβου Πρωτοѱάλτου Εκτύπωση E-mail

Ἡ περίπτωση τοῦ Πρώτου ἦχου. Ἑρμηνεία καὶ Ἐκτέλεση· Διδακτικὴ προσέγγιση.

ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ

Ὁ Ἰάκωβος Πρωτοψάλτης, ὡς μελοποιός, ἀποτελεῖ γέφυρα μεταξὺ τοῦ παλαιοῦ καὶ τοῦ νέου στιχηραρικοῦ γένους μελοποιΐας. Εἰσάγει ἐπίσης νέα αἰσθητικὴ στὸ μέλος αὐτὸ μὲ τὴν εἰσαγωγή πολλῶν μετατροπιῶν, στὴν προσπάθεια ἀποδόσεως τοῦ νοήματος τῶν ποιητικῶν κειμένων τῶν ὕμνων, ἐφαρμόζοντας τὴν λεγόμενη μίμηση πρὸς τὰ νοούμενα.  Στὴν  τρέχουσα  διδακτικὴ  διαδικασία,  στὶς  διάφορες  σχολὲς  ψαλτικῆς,  ὁ Ἰάκωβος διδάσκεται, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, ἀποσπασματικά. Διδάσκονται συνήθως τὰ   Κεκραγάριά   του   σὲ   ἦχο   πρῶτο   καὶ   δεύτερο   καὶ   τὰ   ἰδιόμελα   τῆς   Μ.Τεσσαρακοστῆς,  τὰ  ψαλλόμενα  στοὺς  κατανυκτικοὺς  ἑσπερινούς.  Ἀλλὰ  καὶ  ἡ διδασκαλία  περιορίζεται,  συνήθως,  στὴν  ἐκτέλεση  ἀπὸ  τὸν  διδάσκαλο,  ἐνῶ  τὰ θεωρητικὰ   θέματα   στηρίζονται   σὲ   νεώτατα   δεδομένα,   τὰ   ὁποία   μᾶλλον δημιουργοῦν ἀπορίες στὸν μαθητή. Τὸ ἔργο τοῦ Ἰακώβου ὅμως καταγράφεται τὸν 18ο αἰώνα καὶ διαπνέεται ἀπὸ θεωρία καὶ τροπικότητα μεγάλου βάθους, ἡ ὁποία θεμελιώνεται στὸ σοφὸ σύστημα τοῦ Τροχοῦ.

Σύμφωνα μὲ τὰ δεδομένα αὐτὰ, ἡ παροῦσα σπουδή, μέρος μεταδιδακτορικῆς ἔρευνας 2 , διερευνᾷ ἀναλυτικῶς τὴν τροπικότητα του Α´ ἦχου ἀπὸ τὰ Κεκραγάρια τοῦ   Ἰακώβου   Πρωτοψάλτου,   ἐνῶ   τὀ   θέμα   προσεγγίζεται   καὶ   διδακτικῶς. Διερευνᾶται  ὁ  κύριος  ἦχος  τοῦ  μέλους  καὶ  οἱ  διάφορες  συνεργασίες  του.  Ἡ συνεργασία τῶν ἤχων ἀποτελεῖ τὴν οὐσία τῆς βυζαντινῆς ψαλτικῆς μελοποιΐας.

Διαβάστε το άρθρο σε PDF

 
GreekEnglish